Botswana
Botswana is één groot natuurpark. Het
grootste deel bestaat uit savanne, afgewisseld met zandduinen en woestijn,
Chobe Nationaal Park kent de grootste olifanten populatie ter wereld. De
Okavango delta is een lust voor vogelliefhebbers.
Ligging
Botswana is geheel door land omsloten. Het wordt begrensd door Zuid-Afrika
in het zuiden en zuidoosten, door Zambia en Zimbabwe in het noordoosten en
door Namibië in het noorden en westen. Oppervlakte: 582 000 km², waarvan
566 730 km² land. De maximale afstand van oost naar west is 1050 km
en van noord naar zuid bedraagt dit 920 km. De hoofdstad van Botswana is
Gabarone.
Klimaat: Semi-aride, warme winters, hete
zomers
Bevolkingsdichtheid: 2 inwoners per km²
Etnische groepen: Tswana 76%, Shana 12%, San (bosjesmannen) 4%
Talen: Engels, Setswana (Siswana, Tswana)
Godsdienst : Etnische religies 50%, christen 30%
Bodemgebruik: Landbouw 2%, grasland 58%, bebost 19%
% volwassen met
HIV/AIDS 40%
% inwoners dat leeftijd van 40 niet haalt :
62% (1995-2004)
% kinderen tot 5 jaar met ondergewicht:
25% (1995-2004)
% mensen met toegang tot veilig drinkwater:
95% (2000)
% mensen met toegang tot essentiële medicijnen:
80-95%
Alfabetisering: 80,6% (v) - 75,3% (m)
Botswana kent maar 2 grote steden namelijk Francis Town en
Garborone, de hoofdstad. In de buurt van Garborone zijn er veel
prehistorische rotsschilderingen te bezoeken. Verder is hier nie tzoveel
te ontdekken. De 600 km lange weg van Garborone naar Francis Town kruist
de Steenbokskeerkring in een klein dorpje. Deze denkbeeldige lijn
staat aangegeven door een slecht onderhouden bord maar je kunt nog juist
lezen dat het de 'Tropic of Capricorn' is. In Francis Town aangekomen
merkt men dat dit een vrij grote moderne stad is met weinig
bezienswaardigheden. Voor de mannen is er natuurlijk wel een
bezienswaardigheid, namelijk de Botswaanse vrouwen want, Miss Univers 1999
kwam uit Botswana. Geheel Botswana door zie je ook een 1,5 meter hoog hek,
dit is het "Buffalo Fence". Dit hek moet de verspreiding van de
runderziekten tegenhouden maar verhindert dat de wilde dieren kunnen
migreren van het droge zuiden naar de drinkplaatsen in het noorden. Onder
druk van milieukundigen heeft de regering op verschillende plaatsen
openingen gemaakt in dit buffel-hek.
1. Geschiedenis
Gedurende de 17e en 18e eeuw
werd het huidige Botswana bewoond door een voornamelijk Setswana sprekende
bevolking. Vanaf begin 19e eeuw bereikten ook Europeanen deze
regio. Aan het eind van de 19e eeuw was Khama III (ook wel
Khama de Grote) de meest vooraanstaande en belangrijke inheemse leider met
een machtig leger. Door aanhoudende dreiging van de Afrikaners uit Zuid
Afrika, versterkt door de ontdekking van goud in Botswana, zocht en vond
Khama III protectie bij de Britten. Hoewel Khama III enorme invloed bleef
uitoefenen op het gebied en inlijving bij Zuid Afrika wist te voortkomen,
werd het land, toen nog Bechuanaland geheten, vanaf 1885 een Brits
protectoraat.
In 1962 werd door een kleinzoon van Khama III,
Seretse Khama, de Bechuanaland Democratic Party (BDP) opgericht. Al in de
verkiezingen voorafgaand aan de onafhankelijkheid, in 1965, won de BDP de
meeste stemmen en een jaar later werd Seretse Khama de eerste president
van de onafhankelijke republiek Botswana. De BDP is tot op heden steeds de
regerende partij in Botswana geweest, ondanks de oprichting eind jaren
zestig van de vrij populaire, marxistische partij; Botswana National Front
(BNF). Na zijn dood in juli 1980, werd Khama opgevolgd door zijn
vice-president Quett Ketumile Masire. Masire, mede-oprichter van de BDP,
bleef president tot april 1998 en werd opgevolgd door de toenmalige
vice-president Festus Mogae.
2. Staatsinrichting
Botswana is een presidentiële democratie. Sinds de
onafhankelijkheid in 1966 ligt de wetgevende macht bij het parlement, dat
bestaat uit de Nationale Vergadering (40 gekozen leden), president,
voorzitter, procureur-generaal en vier afgevaardigden van de president. De
Nationale Vergadering wordt voor een periode van vijf jaar gekozen door
middel van vrije verkiezingen. Bij de president, die wordt gekozen door de
Nationale Vergadering, ligt de uitvoerende macht. Amendementen behoeven
een twee derde meerderheid in het parlement om als wet te kunnen worden
aangenomen. Over zeer ingrijpende aanpassingen zoals verandering in de
lengte van de regeerperiode van het parlement, wordt met behulp van een
referendum besloten. In oktober 1997 vond voor het eerst een referendum
plaats met als resultaat dat de stemgerechtigde leeftijd werd verlaagd
naar van 21 naar 18 jaar.
3. Binnenlandse
politiek
Over het algemeen kan de politieke situatie in
Botswana stabiel en democratisch genoemd worden.. Botswana's binnenlands
politieke toneel bleef ook het afgelopen jaar in essentie ongewijzigd, met
een sterke regeringspartij “Botswana Democratic Party” en een onderling
verdeelde oppositie, de “Botswana National Front” en de “Botswana Congress
Party”.
Belangrijkste aandachtspunten voor de regering onder
leiding van president zijn het creëren van nieuwe banen, de enorme
AIDS-problematiek en hervorming van de civiele diensten. De verkiezingen
in 2004 en vooral de kandidaatstellingen veroorzaken binnen alle partijen
onrust. In de BDP is een strijd ontstaan tussen de vice-president Ian
Khama, die aankondigde zich kandidaat te stellen voor het voorzitterschap
van de partij tijdens het aanstaande partijcongres en de huidige
voorzitter Ponatshego Kedikilwe. Het congres in 2004 zal de uiteindelijke
presidentskandidaat van de BDP verkiezen.
4. Mensenrechten
De grondwet voorziet in handhaving van de
mensenrechten in Botswana. Over het algemeen respecteert de overheid de
mensenrechten, ondanks enkele aanhoudende problemen. Er zijn gevallen
bekend van intimidatie van verdachten door de politie. Vrouwen worden in
Botswana op sociaal en wetmatig gebied gediscrimineerd. Geweld tegen
vrouwen, vooral in de huiselijke sfeer is een veelvoorkomend probleem.
Minderheidsgroeperingen, vooral volken in de meer afgelegen gebieden,
hebben slechts beperkte toegang tot sociale voorzieningen en invloed op de
politieke ontwikkelingen.
Er zijn geen gevallen van politieke moord,
ballingschap, gevangenneming en/of verdwijningen gerapporteerd. Het land
kent wel de doodstraf. Hoewel martelen bij wet verboden is zijn er enkele
voorvallen van intimidatie technieken bij politieverhoren bekend. Ook
gevallen van lijfstraf en afranseling door zweepslagen zijn in kranten
gepubliceerd. Een voorstel van de House of Chiefs om lijfstraffen weer
formeel toe te staan werd door de overheid afgewezen.
De omstandigheden in de gevangenissen voldoen
minimaal aan de internationale eisen. Bezichtiging van gevangenissen door
mensenrechtenorganisaties wordt toegestaan na doorgaans gedetailleerde
ondervraging.
De onafhankelijke pers is, hoewel klein, zeer levend
en uit zich met regelmaat kritisch over de regering. Radio en televisie
zijn in handen van de overheid. Op de radio, veruit het belangrijkste
medium in Botswana, heeft de oppositie een zeer beperkt aandeel in de
zendtijd. Onafhankelijke radio en televisie zijn verder te ontvangen
vanuit Zuid Afrika.
5. Sociale situatie
Hoewel Botswana tot de rijkere landen in Afrika
behoort, is het aantal werklozen groeiende. De belangrijkste
concentratiepunten betreffende binnenlandse politiek, zijn momenteel
werkloosheid- en armoedebestrijding. Botswana heeft een goede,
gedecentraliseerde gezondheidszorg, waartoe een zeer groot deel van de
bevolking toegang heeft (±90% in de eerste helft van de jaren 90). De
meest voorkomende gezondheidsproblemen in Botswana zijn tuberculose,
diarree en longontsteking. Malaria komt alleen voor in Noord-Botswana.
Botswana heeft het hoogste aantal HIV geïnfecteerden van de wereld; 38%
(2003) van de bevolking tussen de 15 en 50 jaar. Mede door de enorme
sterfte aan de gevolgen van AIDS is de levensverwachting teruggelopen van
63 jaar in 1991 tot 44,7 in 2001.
Onderwijs is gedurende zeven jaar gratis maar niet
verplicht. Over het algemeen wordt hiervan in de praktijk veelvuldig
gebruik gemaakt. Er zijn weinig gegevens bekend over kinderarbeid.
Officieel mag een kind van 13 jaar of jonger alleen werken voor een direct
familielid. Kinderen jonger dan 15 mogen niet in de industriële sector
werken, en onder de 16 jaar mogen kinderen geen nachtwerk of risicovol
werk verrichten. Gezien de grote toestroom van leerlingen en het beleid
van de overheid om meer kinderen voor zoveel mogelijk jaren van onderwijs
te voorzien, lijkt de naleving van deze regels goed te zijn.
Wat betreft de discriminatie van vrouwen is er in
Botswana nog veel werk te verrichten. Veel vrouwen worden op civiel en
economisch gebied achtergesteld. Door de overheid en verschillende NGO's
worden regelmatig projecten/ workshops georganiseerd om iets aan de status
van de vrouw te verbeteren. Ook onafhankelijke vrouwenorganisaties werken
hieraan, vaak in een moeizame dialoog met de overheid.
Op sociaal binnenlands vlak kreeg Botswana's beleid
van hervestiging van de San (ook wel Basarwa of Bushmen geheten) bevolking
buiten de Central Kalahari Game Reserve forse kritiek van Europese
actiegroepen en parlementariërs. Botswaanse mensenrechtenorganisaties op
hun beurt beschuldigden Europa van het verstoren van de binnenlandse
discussie over dit onderwerp.
6.
Economische situatie
Voor de onafhankelijkheid in 1966, behoorde Botswana
tot de armste 20 landen ter wereld. De ontdekking en ontwikkeling van met
name diamant vanaf begin jaren 70, zorgde voor een enorme economische
groei. In de jaren tachtig was de economische groei van Botswana met
ongeveer 10 procent per jaar een van de hoogste ter wereld. Halverwege de
jaren 90 vormde de diamantenexport, samen met de uitvoer van koper en
andere mineralen, 72,5% van de totale exportinkomsten. Het aandeel van
landbouw in het BNP verminderde drastisch (tot 4,5% van het BNP in 1996),
hoewel in deze sector nog steeds een relatief groot percentage van de
beroepsbevolking emplooi vindt (25,7% in 1995).De economische groei heeft
geleid tot verbetering van de infrastructuur en ontwikkeling van de
industriessector en sociale diensten. Het eenzijdige karakter van de
economische ontwikkelingen maakt Botswana echter ook kwetsbaar. Om niet
afhankelijk te zijn van de mijnbouwsector alleen, dringt het IMF aan op
economische diversificatie.
De werkloosheid blijft inmiddels een probleem
vormen, onder meer door terugkerende mijnwerkers uit Zuid Afrika. Ook de
inflatie is nog niet onder controle.
7.
Milieubeleid
Botswana is door land
ingesloten, met in het oosten het meest vruchtbare gebied met in de zomers
veelal enige neerslag, waar dan ook de meeste mensen wonen. De rest van
het land bestaat uit voornamelijk woestijnachtig gebied. Over het algemeen
is Botswana een zeer droog land en is slechts 5% van het land geschikt
voor landbouw en is het graasland om vee te hoeden kwetsbaar. Het
bedrijven van landbouw wordt daarnaast nog eens bemoeilijkt door de zeer
grillige regenval.
Belangrijkste milieuproblemen zijn overbegrazing,
woestijnvorming en een tekort aan zoet waterbronnen.
8. Buitenlands beleid en
veiligheidsbeleid
Botswana neemt door haar democratische traditie en
verstandig economisch beleid een interessante positie in binnen de
Zuidelijk-Afrikaanse regio. Botswana stelt zich ook binnen NEPAD en SADC,
waarvan het Secretariaat in Gaborone zetelt, pro-actief op. Het afgelopen
jaar verslechterde de relatie tussen Botswana en buurland Zimbabwe;
ondanks druk van o.m. Botswaanse President Mogae en diens partij Botswana
Democratic Party bleef President Mugabe weigeren af te wijken van zijn
destructieve koers. Botswana ondervindt ondertussen negatieve effecten van
de crisis in Zimbabwe (meer illegale Zimbabwaanse immigranten, minder
buitenlandse toeristen). Botswana's frustratie over dit alles uitte zich
in 2002 in groeiende uitgesprokenheid -zij het achter gesloten deuren-
binnen o.m. SADC en ACP en bilateraal tegenover Nederland. Echter, naar
buiten toe sluiten de SADC landen, inclusief Botswana, nog steeds de
gelederen en vallen Zimbabwe althans niet publiekelijk af. Gaborone is
tevens zetel van DRC-Facilitator Masire. Masire speelde het afgelopen
jaar, met hernieuwde steun van Nederland, een bemiddelende, zij het niet
altijd even zichtbare rol bij de onderhandelingen in het kader van de
Inter Congolese Dialoog die in december 2002 leidde tot een akkoord tussen
de strijdende partijen in de DRC.
9. Betrekkingen met de EU
De EU heeft geen bilaterale OS programma's in
uitvoering met Botswana; wel steunt de EU financieel en institutioneel de
te Gabarone gevestigde regionale organisatie SADC.
|